Bruno Leoni (autor)
Janusz Stawiński (tłumacz), Ludwik Lewin (tłumacz), Leszek Balcerowicz (autor przedmowy), Carlo Lottieri (autor przedmowy), Forum Obywatelskiego Rozwoju (partner)

Opis

Wolność i prawo Bruno Leoniego to przykład znakomitej analizy relacji pomiędzy prawem i wolnością, w której autor podziela poglądy Frédérica Bastiata, jednocześnie prześcigając Hayeka konsekwencją i rygorem. Leoni wyjaśnia w niej cechy prawa tworzonego w czasach wolności i wykazuje, że to sam prawodawca staje się zagrożeniem dla obowiązującego prawa poprzez podkopywanie takich wartości, jak stabilność, uniwersalność czy dyscyplina. W swojej pracy autor formułuje tezę, że największą przeszkodą dla sprawnego systemu prawnego jest inflacja prawa. W nowoczesnych demokratycznych społeczeństwach ciała legislacyjne uzurpują sobie funkcje, które były i powinny być sprawowane przez jednostki lub grupy, ale nie przez rząd. Rezultatem takich działań jest ustanawianie nadmiernej ilości prawa i regulacji, które swoim ciężarem miażdżą wolność jednostki. Wolność i prawo to nie tylko wspaniała rozprawa o historii prawa. To również podstawa do zrozumienia prawdziwych powiązań między prawem i wolną gospodarką.

Wolność i prawo Bruno Leoniego to przykład znakomitej analizy relacji pomiędzy prawem i wolnością, w której autor podziela poglądy Frédérica Bastiata, jednocześnie prześcigając Hayeka konsekwencją i rygorem. Leoni wyjaśnia w niej cechy prawa tworzonego w czasach wolności i wykazuje, że to sam prawodawca staje się zagrożeniem dla obowiązującego prawa poprzez podkopywanie takich wartości, jak stabilność, uniwersalność czy dyscyplina. W swojej pracy autor formułuje tezę, że największą przeszkodą dla sprawnego systemu prawnego jest inflacja prawa. W nowoczesnych demokratycznych społeczeństwach ciała legislacyjne uzurpują sobie funkcje, które były i powinny być sprawowane przez jednostki lub grupy, ale nie przez rząd. Rezultatem takich działań jest ustanawianie nadmiernej ilości prawa i regulacji, które swoim ciężarem miażdżą wolność jednostki. Wolność i prawo to nie tylko wspaniała rozprawa o historii prawa. To również podstawa do zrozumienia prawdziwych powiązań między prawem i wolną gospodarką.

Wielkie kodyfikacje, włącznie z kodeksem Justyniana (a także XIX-wiecznymi kodeksami) były uporządkowaniem prawa powstałego wcześniej w wyniku rozstrzygnięć i analiz specjalistów. Przejście do legislacji, czyli praw tworzonych przez polityków rozpoczęło się w XIX wieku i później przyspieszyło, tak że legislacja jest współcześnie traktowana jako jedyny sposób tworzenia ustaw. Autor pokazuje w pracy wydanej w 1961 roku, do jakiej lawiny i zmienności prawa to doprowadziło. Z kolei zmienność prawa, a także jego mętność i wewnętrzne sprzeczności obniżają poziom praworządności w państwie. O tym również można przeczytać w niniejszej książce. A warto to zrobić, bo we współczesnej Polsce mamy wielkie problemy ze stabilnością i precyzją prawa, oraz – co się z tym wiąże – z poziomem rządów prawa. Gorąco zachęcam Czytelników do poznania tej ważnej i znakomicie napisanej książki.

Leszek Balcerowicz

W czasach, gdy nowoczesne państwo zagłębia się w kryzys – jak pokazał to upadek komunizmu – nie dziwi, że teoria Leoniego odkrywana jest na nowo. Przede wszystkim dlatego, że dzięki swej inteligencji potrafił on połączyć akceptację golden rule (dobrze zdefiniowanych i obiektywnych zasad liberalnych) z mądrością prawa ewolucyjnego, które iść musi za historią, rozwiązywać problemy i dostosowywać się do najróżniejszych sytuacji. Pracami o katastrofach interwencjonizmu i bankructwie planowania prawodawczego Leoni otworzył drogę bardzo potrzebnym badaniom.

Carlo Lottieri

O autorze

Bruno Leoni (1913–1967) – włoski filozof polityczny i prawnik o poglądach klasyczno-liberalnych. Po wojnie został profesorem teorii prawa oraz nauki o państwie na Uniwersytecie w Pawii. Sprawował także funkcję dziekana Wydziału Nauk Politycznych od 1948 do 1960 r. oraz dyrektora Instytutu Nauk Politycznych. W 1950 r. założył i do swojej śmierci redagował istniejący do dziś kwartalnik naukowy „Il Politico”. Jako wybitny profesor prawa podróżował po całym świecie, wygłaszając wykłady – był profesorem wizytującym na uniwersytetach w Oksfordzie i Manchesterze w Anglii oraz w Virginii i Yale w USA. W 1967 r. został wybrany na prezesa Stowarzyszenia Mont Pelerin podczas zjazdu w Vichy we Francji, co było ukoronowaniem wielu lat jego działalności jako sekretarza stowarzyszenia, któremu poświęcił wielką część swojego czasu i energii. Był zupełnie nieznany we włoskiej filozofii prawa, będąc jednocześnie szeroko czytany i komentowany za granicą. Publikacja jego najbardziej znanego dzieła Wolność i prawo w 1961 r. sprawiła, że jego idee zaczęły się błyskawicznie rozprzestrzeniać na amerykańskich uniwersytetach.